Niedozwolone klauzule mogą dotyczyć wielu zapisów, które znajdują się w umowie sprzedaży gazu. Ze względu na konsekwencje, jakie niesie ze sobą wypowiedzenie umowy przez przedsiębiorcę, przed jej podpisaniem warto zwrócić się o zaopiniowanie dokumentu przez prawnika.
Konsumenta przepisy chronią znacznie bardziej niż przedsiębiorcę – obecnie zwykle umowy na sprzedaż gazu nie zawierają klauzul niedozwolonych. Tym niemniej, warto przed podpisaniem dokumentu sprawdzić, czy sprzedawca nie umieścił w nim zapisów, które przewidują kary finansowe za wypowiedzenie umowy.
W przypadku umów zawieranych z konsumentem niedozwolone jest w szczególności:
- pobieranie rekompensat za rozwiązanie umowy zawartej na czas nieokreślony;
- zamieszczanie zapisów o automatycznym odnowieniu umowy zawartej na czas określony;
- ustanawianie kar finansowych za rozwiązanie umowy przed upływem terminu, na jaki została zawarta.
Warto podkreślić raz jeszcze, że stanowisko UOKiK jest w tej kwestii jasne. Nawet w przypadku umów zawartych na czas określony, nakładanie kar na konsumenta za wcześniejsze ich rozwiązanie w branży energetycznej jest niedozwolone, ponieważ ogranicza fundamentalne prawo swobodnego wyboru sprzedawcy gazu, zagwarantowane przez ustawę Prawo energetyczne.
Od 3 lipca 2021 r. obowiązuje zakaz bezpośredniego zawierania umów poza lokalem sprzedawcy gazu czy energii elektrycznej. Jeśli więc konsument zawrze umowę sprzedaży gazu w domu, podczas wizyty sprzedawcy, taka umowa jest nieważna. Nowe zapisy ustawowe rozwiązują problem nieuczciwych sprzedawców gazu, których ofiarą padały często osoby starsze lub nie orientujące się w obowiązujących przepisach.
Nadal można jednak zawrzeć umowę na odległość, np. podczas rozmowy telefonicznej z przedstawicielem sprzedawcy. Konsumentowi przysługuje wówczas prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni od daty jej zawarcia.
Warto podkreślić, że wypowiedzenie umowy i odstąpienie od umowy oznaczają zupełnie inne czynności prawne. Jeśli jedna ze stron odstępuje od umowy, obydwie strony zobowiązane są do zwrotu przedmiotu umowy (towaru, pieniędzy, świadczeń etc.), a sytuacja prawna pomiędzy nimi jest po odstąpieniu taka sama, jakby umowa nigdy nie została zawarta. Wypowiedzenie powoduje wzajemne ustanie zobowiązań wynikających z zawartej uprzednio umowy.
Termin 14 dniowego odstąpienia od umowy jest ważny wyłącznie w przypadku umowy zawartej na odległość oraz kiedy jedną ze stron jest konsument.
W umowach sprzedaży gazu zawieranych pomiędzy spółką gazową a przedsiębiorcą, należy spodziewać się zapisów, które zobowiązują przedsiębiorcę do zapłaty kar umownych w przypadku przedterminowego wypowiedzenie umowy zawartej na czas określony. Nie jest to niczym nagannym. Sprzedawca gazu najczęściej kontraktuje zakup na rynku hurtowym z dużym wyprzedzeniem (nawet dwóch czy trzech lat). Z tego powodu zabezpiecza się finansowo na wypadek konieczności odsprzedaży części zakontraktowanej ilości gazu w przypadku wypowiedzenia umowy przez klienta. Jest to tym ważniejsze, im więcej gazu nabywa odbiorca.
Dlatego będąc przedsiębiorcą przed zawarciem umowy zawsze warto przyjrzeć się tej części dokumentu, w której zawarto warunki wypowiedzenia przez każdą ze stron i przeanalizować możliwe scenariusze związane z ewentualną decyzją o rezygnacji z usług sprzedawcy gazu. W szczególności należy zastanowić się nad finansowymi konsekwencjami:
- zmiany sprzedawcy gazu;
- zmiany siedziby firmy;
- zmniejszenia zapotrzebowania na gaz;
- modernizacji systemu ogrzewania i eliminacji kotła gazowego;
- zawieszenia lub likwidacji działalności.
Jeśli chcemy rozwiązać umowę na sprzedaż gazu, dobrze skonsultować tę decyzję z prawnikiem. Być może w dokumencie znajdują się niedozwolone zapisy, których nie jesteśmy świadomi. Mamy wówczas spore szanse na polubowne rozwiązanie umowy bez konsekwencji w postaci kar umownych.
Będąc odbiorcą gazu zwykle większą wagę przykładamy do kwestii związanych z konsekwencjami wypowiedzenia umowy z naszej strony. Warto jednak zainteresować się także możliwościami, jakie dają zapisy umieszczone w dokumencie spółce gazowej. Jest to szczególnie istotne obecnie, kiedy 2021 r. przyniósł znaczące podwyżki cen gazu i prognozowane są dalsze wzrosty.
Należy się liczyć z ewentualnością wypowiedzenia szczególnie korzystnej dla nas umowy przez sprzedawcę gazu. Jeśli zawarliśmy umowę ze sprzedawcą w roku 2020, z pewnością obecnie płacimy za 1kWh gazu znacznie mniej niż wynikałoby to z obowiązujących dziś cen. Wówczas sprzedawca będzie szukał możliwości wypowiedzenia niekorzystnej dla niego umowy, zmuszając nas tym samym do zawarcia nowej, z pewnością mniej atrakcyjnej pod względem cenowym.
