Pakiet „Gotowi na 55” obejmuje szereg wniosków ustawodawczych i inicjatyw politycznych, które w większym lub mniejszym stopniu mają wpływ na przedsiębiorstwa zarządzane w Polsce i innych krajach UE. Obszarami objętymi pakietem „Fit for 55″ są:
- unijny system handlu emisjami;
- cele redukcyjne państw członkowskich;
- emisje i pochłanianie gazów cieplarnianych w ramach sektora użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa;
- energia ze źródeł odnawialnych;
- efektywność energetyczna;
- infrastruktura paliw alternatywnych;
- normy emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych;
- opodatkowanie energii;
- mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2;
- zrównoważone paliwa lotnicze;
- bardziej ekologiczne paliwa w żegludze;
- Społeczny Fundusz Klimatyczny.
Nie ulega wątpliwości, że zmiany zaproponowane przez Parlament Europejski wpłyną w jeszcze większym stopniu na możliwości produkcyjne przedsiębiorstw. Dlatego „Fit for 55” obejmuje również rozwiązania, które mają zniechęcić przedsiębiorców do:
wykorzystania tańszych, lecz związanych z wysoką emisyjnością komponentów wytwarzanych poza UE;
przenoszenia produkcji poza Unię Europejską.
Przyjęte przez Unię rozwiązania mają wspierać produkty wyprodukowane i oparte na ekologicznych technologiach oraz zachęcać przedsiębiorców do pozostawienia produkcji w granicach UE.
Całkiem niedawno, 15 marca 2022 r. Rada Unii Europejskiej osiągnęła porozumienie w sprawie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM). Jego celem jest uniknięcie (przy zachowaniu zasad handlu międzynarodowego) sytuacji, w której starania UE na rzecz redukcji emisji będą niweczone przez wzrost emisji poza jej granicami spowodowany przeniesieniem produkcji do krajów spoza UE lub zwiększonym przywozem wysokoemisyjnych produktów. Warto mieć na uwadze, że w wielu krajach poza Unią polityka przeciwdziałania zmianom klimatycznym jest znacznie mniej ambitna niż polityka UE.
CBAM jest jednym z kluczowych elementów unijnego pakietu „Fit for 55” i będzie stanowić podstawę stanowiska Rady w przyszłych negocjacjach z Parlamentem Europejskim.
Obecnie, poza lotnictwem, sektor transportu znajduje się poza systemem EU ETS związanym z rynkiem uprawnień do emisji CO2. „Fit for 55” zakłada nie tylko stopniowe wycofanie przydziału bezpłatnych uprawnień dla lotnictwa, ale także włączenie do systemu transportu morskiego. Obecnie transport morski niemal całkowicie opiera się na paliwach kopalnych i stanowi znaczące źródło emisji gazów cieplarnianych i innych szkodliwych zanieczyszczeń.
Komisja Europejska zaproponowała także utworzenie nowego, odrębnego systemu handlu uprawnieniami do emisji obejmującego sektor budownictwa i transportu drogowego. Skutki społeczne i dystrybucyjne spodziewane w konsekwencji wprowadzenia nowej polityki mają pozostać zniwelowane m. in. przy pomocy działań UE w ramach Społecznego Funduszu Klimatycznego, który zapewni na lata 2025 – 2032 kwotę 72,2 mld euro według metodyki przydziału środków. Celem Funduszu jest wyrównanie wpływu nowego systemu na te dwa sektory między państwami członkowskimi i w ich obrębie. Fundusz ma zapewnić wsparcie działań i inwestycji korzystnych dla znajdujących się w trudnej sytuacji:
- gospodarstw domowych;
- mikroprzedsiębiorstw;
Będzie także wspierał działania, których celem jest:
- zwiększenie efektywności energetycznej budynków;
- dekarbonizacja systemów ciepłowniczych i chłodniczych w budynkach;
- wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych;
- zwiększenie dostępu do bezemisyjnej i niskoemisyjnej mobilności oraz transportu.
Społeczny Fundusz Klimatyczny zapewni na te cele kwotę 72,2 mld euro w latach 2025 – 2032, według metodyki przydziału środków.
W pakiecie „Gotowi na 55” zaproponowano wiele mechanizmów wspierających szybką transformację rynku pojazdów. Ustalono bardzo ambitne cele redukcji emisji przez nowe pojazdy. Według nowych standardów emisyjnych będzie to zmniejszenie emisji o 55% dla samochodów osobowych i o 50% dla aut dostawczych do 2030 roku oraz o 100% do 2035. Oznacza to w praktyce definitywne zakończenie produkcji samochodów spalinowych do roku 2035, a więc w perspektywie zaledwie 13-letniej.
Aby wspomóc przedsiębiorców i zachęcić konsumenta do kupna pojazdów bezemisyjnych, zostanie wprowadzony szeroko zakrojony program wspierania infrastruktury w postaci ogólnodostępnej, gęstej sieci punktów ładowania oraz tankowania samochodów paliwami alternatywnymi (głównie wodorem).
Zaprezentowane założenia “Fit for 55” nie wyczerpują oczywiście zakresu wpływu pakietu na działalność przedsiębiorstw zarówno w bliższej, jak i dalszej perspektywie czasowej. Planowane zmiany dotyczą bardzo rozległego obszaru działań i wielu gałęzi gospodarki, które są ze sobą powiązane.
źródło: https://www.consilium.europa.eu/pl
W przeciwieństwie do poprzednich założeń UE w obszarze ekologii, obecne cele nie dotyczą głównie przemysłu energochłonnego, lecz obejmują również budownictwo i transport ściśle związane z pozostałymi sektorami gospodarki.