Net billing dla firm. Lepszy niż net metering?

Z systemu opustów skorzystać mogą wyłącznie prosumenci energii odnawialnej. Nie każdy jednak podmiot, który inwestuje w fotowoltaikę, automatycznie się nim staje. Zgodnie z ustawą o Odnawialnych Źródłach Energii (OZE), by zostać prosumentem, należy spełnić określone warunki. Jakie? Podmiot musi:

• wytwarzać prąd tylko z odnawialnych źródeł energii, w mikroinstalacji (systemy o mocy do 50 kWp) i na własne potrzeby,
• być odbiorcą końcowym, czyli nie wykorzystywać energii do dalszego jej wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji,
• dokonywać zakupu energii elektrycznej na podstawie tzw. umowy kompleksowej.

Na dodatek wytwarzanie prądu nie może stanowić przeważającej działalności gospodarczej. Aby stać się prosumentem, należy spełnić każdy z powyższych warunków.

Chociaż z systemu opustów najczęściej korzystają gospodarstwa domowe, właściciele gospodarstw rolnych oraz przedsiębiorcy, nic nie stoi na przeszkodzie, aby także inne podmioty mogły bezgotówkowo rozliczać się z zakładem energetycznym. Mowa tu o:

• jednostkach sektora finansów publicznych,
• właścicielach gospodarstw rybackich i sadowniczych,
• hodowcach,
• nadleśnictwach,
• spółdzielniach i wspólnotach mieszkaniowych,
• kościołach i związkach wyznaniowych,
• fundacjach i stowarzyszeniach,
• jednostkach badawczych,
• związkach sportowych.

Rozwiązaniem dla przydomowej fotowoltaiki jest wykorzystanie sieci energetycznej, jako magazynu energii. Polega to na wprowadzaniu nadwyżek energii do przyłączonej do naszego domu czy firmy sieci energetycznej. Taki sposób magazynowania energii określany jest jako net metering. W ten sposób energia z naszej przydomowej farmy fotowoltaicznej trafia do naszych sąsiadów czy znajdujących się w pobliżu przedsiębiorstw. Realną granicą podróży dla wyprodukowanego przez nas prądu jest lokalna podsieć, ograniczona trafostacją SN/NN lub WN/SN. 

Energia wprowadzona do sieci nie jest oczywiście bezpowrotnie tracona. Możemy bezpłatnie odebrać od 70 do 80 procent przesłanej energii elektrycznej w innym momencie – kiedy będzie ona nam potrzebna. W ten sposób stajemy się prosumentem energii elektrycznej. Z punktu widzenia prosumenta, dzięki możliwości net meteringu, sieć energetyczna jest magazynem energii o dobrej skuteczności – ze stratami na poziomie 20..30%. 

Net-billing to rozliczanie kosztowe opierające się o wartość energii zakupionej i oddanej. Mówiąc prościej, prosumenci będą sprzedawać nadwyżki energii wprowadzonej do sieci po określonej cenie, a za energię pobraną będą płacić jak inni odbiorcy. To zupełnie nowy system rozliczeń za wyprodukowaną energię, który zaczął obowiązywać od 1 kwietnia 2022. Dowiedz się jakie zmiany czekają prosumentów i firmy w związku z nową ustawą.

Net-billing zakłada, że pieniądze ze sprzedaży nadwyżki energii z fotowoltaiki będą znajdować się w depozycie przez okres 12 miesięcy. Dzięki nim prosument będzie mógł płacić za zużytą energię. Środki, które pozostaną niewykorzystane, będą im wypłacane. Ograniczono jednak wysokość wypłacanej kwoty, aby zabezpieczyć się przed ewentualnym przewymiarowywaniem instalacji i nadprodukcją. Nie może być ona wyższa niż 20% wartości prądu, który został wprowadzony do sieci w danym miesiącu. Wyprodukowane nadwyżki będą sprzedawane po średniej cenie z rynku hurtowego z poprzedniego miesiąca, a od połowy 2024 roku – po średniej cenie godzinowej.

najważniejszą zmianą w rozliczaniu fotowoltaiki po 1 kwietnia jest podział prosumentów na dwie grupy – „starych” i „nowych”. Ci pierwsi jeszcze przez 15 lat będą mogli korzystać z tzw. systemu opustów. Jest to model rozliczeń prosumentów obowiązujący do 31 marca 2022 roku, w którym:

• za każdą 1 kWh oddaną do sieci można odebrać 0,8 kWh (instalacja o mocy do 10 kW),
• za każdą 1 kWh oddaną do sieci można odebrać 0,7 kWh (instalacja większa niż 10 kW).

Ponadto “stary” prosument:

• nie ponosi kosztów opłaty dystrybucyjnej zmiennej,
• może rozliczać nadwyżkę energii przez 12 miesięcy,
• może dobrowolnie podjąć decyzję o przejściu ma rozliczenie w systemie net-billingu,
• po upływie 15 lat będzie musiał podpisać nową umowę, zgodną z panującymi warunkami.

„Nowi” prosumenci, czyli wszyscy, którzy korzystają z fotowoltaiki od 1 kwietnia 2022 roku z systemu opustów korzystać nie mogą. Rozliczenia przebiegają już na zasadach net-billingu, czyli:

• sprzedaży nadwyżki energii do sieci,
• opłatach za pobraną energię jak wszyscy odbiorcy prądu.

Przy czym, do lata 2024 roku cena prądu będzie ustalana miesięcznie, następnie okresy rozliczeniowe zostaną wydłużone.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska informuje, że w przypadku rozbudowy istniejącej, czyli założonej przed 1 kwietnia 2022 roku instalacji fotowoltaicznej, obowiązującym dla prosumenta systemem rozliczeń jest system opustów. Prosument musi jedynie poinformować operatora sieci o zmianie mocy zainstalowanej mikroinstalacji w terminie 14 dni od dnia dokonanej zmiany. Niedopełnienie tego obowiązku wiąże się z karą w wysokości 1000 zł.

Warto podkreślić, że ustawodawca dopuszcza wybór sposobu rozliczeń dla instalacji przyłączonych w okresie obowiązywania poprzednich zasad rozliczeń. “Stary” prosument będzie mógł zmienić system rozliczeń z systemu opustów na net-billing, tylko na własne życzenie. W przypadku jeśli taka zmiana systemu rozliczeń nastąpi, prosument nie będzie mógł powrócić do poprzedniego systemu, tj. systemu rozliczeń na zasadzie opustów.

W nowym systemie prosumenci muszą energię sprzedawać i kupować. W okresie wzmożonej produkcji prądu przez instalację fotowoltaiczną wygenerowane zostaną nadwyżki energii, które będzie można sprzedać operatorowi, a w okresie, gdy instalacja będzie produkowała mniej energii, wtedy trzeba będzie ją kupić. Wyprodukowane nadwyżki energii będą sprzedawane po średniej cenie z rynku hurtowego z poprzedniego miesiąca, a od połowy 2024 roku – po średniej cenie godzinowej. W sytuacji zapotrzebowania na energię elektryczną, którego nie będzie w stanie pokryć instalacja PV, będzie trzeba pobrać energię z sieci po cenach dla odbiorcy końcowego.

Eksperci twierdzą, że net-billing będzie mniej korzystny dla prosumenta niż system opustów, a czas zwrotu inwestycji w instalację fotowoltaiczną wydłuży się.

Nowy system rozliczeń prosumentów jest zauważalnie mniej korzystny dla prosumentów niż poprzedni. Świadczą o tym poniższe symulacje dla przykładowego prosumenta przyłączonego do sieci elektroenergetycznej, wprowadzającego do niej energię i zużywającego wyprodukowany prąd na potrzeby własne.

Założenia:

Cena energii dostarczonej do sieci: 683,59 zł / 1 MWh

Cena energii pobranej z sieci: 276 zł / 1 MWh

Pzypadek 1:

Zużycie roczne energii: 5 MWh/rok

Nominalna moc instalacji fotowoltaicznej: 5 KWp

Autokonsumpcja na poziomie 30% = 1,5 MWh

Wartość energii pobranej z sieci (dla 70% produkcji): 3,5 x 276 zł = 966 zł

Wartość energii dostarczonej do sieci (70% produkcji): 3.5 x 683,59 zł = 2392 zł

Strata w stosunku do systemu NET METERING: 2392 – 966 = 1427 zł

Przypadek 2:

Zużycie roczne energii: 8,5 MWh/rok

Nominalna moc instalacji fotowoltaicznej: 8,5 KWp

Autokonsumpcja na poziomie 30% = 2,55 MWh

Wartość energii pobranej z sieci (dla 70% produkcji): 5,95 x 276 zł = 1642 zł

Wartość energii dostarczonej do sieci (70% produkcji): 5,95 x 683,59 zł = 6067 zł

Strata w stosunku do systemu NET METERING: 6067 – 1642 = 2425 zł

Przypadek 3:

Zużycie roczne energii: 5 MWh/rok

Nominalna moc instalacji fotowoltaicznej: 5 KWp

Autokonsumpcja na poziomie 60% = 3 MWh

Wartość energii pobranej z sieci (dla 40% produkcji): 2 x 276 zł = 552 zł

Wartość energii dostarczonej do sieci (40% produkcji): 2 x 683,59 zł = 1367 zł

Strata w stosunku do systemu NET METERING: 1367 – 552 = 815 zł

Wniosek: System net billing jest mniej opłacalny dla prosumentów niż net metering. Obecnie najbardziej opłacalna jest produkcja na potrzeby własne. Podczas projektowania nowych instalacji warto dążyć to zwiększenia autokonsumpcji. Nowy system rozliczeń może wpłynąć w najbliższym czasie na zwiększenie zainteresowania magazynami energii. Obecnie opłacalność takiego rozwiązania jest niska, jednak w sprzyjających warunkach (wprowadzenie systemu dopłat, obniżenie kosztów produkcji z uwagi na zwiększenie jej skali) jej znaczenie może wzrosnąć.