Jakie korzyści może przynieść umowa PPA dla firm?

Mimo braku regulacji, o czym więcej przeczytasz w części artykułu o najważniejszych elementach umowy PPA, określone, zróżnicowane potrzeby stron transakcji przyczyniły się do powstania pewnych wariantów umów PPA. Ich podziału można dokonywać uwzględniając przede wszystkim:

• miejsce wytwarzania energii – wyróżnia się umowy PPA on-site, PPA off-site;
• metodę zaopatrzenia – stosuje się tzw. fizyczne oraz wirtualne umowy PPA;
• liczbę stron kontraktu – np. umowy PPA multi-buyer i multi-seller.

UMOWY ON-SITE, NEAR SITE DIRECT WIRE, OFF-SITE

Umowa PPA on-site reguluje sytuację, w której instalacja OZE wytwórcy położona jest przy instalacji odbiorcy (np. zainstalowana na działce czy dachach budynków odbiorcy). Instalacja jest połączona bezpośrednio z siecią odbiorcy, który na bieżąco może z niej pobierać energię bez ponoszenia dodatkowych kosztów np. z tytułu opłat dystrybucyjnych czy sieciowych.

źródło: http://resourcepoland.pl/Przewodnik_po_cPPAs.pdf

Innym rozwiązaniem dostawy energii z OZE, jest umowa PPA near site direct wire, kiedy instalacja OZE położona jest w bliskim sąsiedztwie odbiorcy, a energia elektryczna przesyłana jest dedykowaną linią bezpośrednią. W tej sytuacji strony umowy również nie są zobligowane do dokonywania opłat przesyłowych. Warto jednak podkreślić, że budowa własnej infrastruktury oraz zarządzanie nią wiąże się z koniecznością uzyskania koncesji, a także z konsekwencjami wynikającymi ze statusu operatora systemu dystrybucyjnego (OSD), m. in. z koniecznością tworzenia i uzgadniania taryf z URE. W konsekwencji umów takich właściwie nie stosuje się.

źródło: http://resourcepoland.pl/Przewodnik_po_cPPAs.pdf

Kolejnym typem umowy jest PPA off-site. Taka umowa reguluje sytuację, w której energia elektryczna przesyłana jest z instalacji OZE sprzedawcy do instalacji odbiorcy za pośrednictwem sieci dystrybucyjnej operatora sieciowego. W przypadku PPA off-site, odbiorca energii uiszcza nie tylko wynagrodzenia dla wytwórcy energii, ale także dla OSD za przesył.

UMOWY PPA FIZYCZNE I WIRTUALNE

Fizyczne umowy PPA uwzględniają bezpośredni przepływ energii, tak jak ma to miejsce w przypadku umów on-site oraz near site direct wire, a także off-site z fizyczną dostawą energii. Z kolei umowy wirtualne, nazywane również zamiennie syntetycznymi lub różnicowymi, realizowane są przy udziale pośrednika. Energia elektryczna sprzedawcy wprowadzana jest do sieci dystrybucyjnej oraz jednocześnie do obrotu (sprzedawca sprzedaje ją wybranej spółce lub na giełdzie energii. Z kolei odbiorca nabywa energię od wybranej spółki obrotu lub na giełdzie i pobiera z sieci OSD. Umowa PPA dotyczy wówczas jedynie przepływów finansowych, jeżeli cena transakcyjna będzie inna niżeli wynika z zawartego kontraktu.

Przykład: Umowa PPA przewiduje stawkę np. 400 zł/MWh, a sprzedawca sprzedał energię za 350 zł/MWh. Odbiorca nabył ją za taką samą cenę. Wówczas odbiorca, na mocy umowy PPA, zobowiązany jest do wypłaty sprzedawcy 50 zł za każdą MWh. Innym razem sprzedawca sprzedał, a odbiorca kupił energię za 430 zł/MWh. Wówczas sprzedawca musi zrekompensować odbiorcy stratę, wypłacając mu 30 zł za każdą MWh.

źródło: http://resourcepoland.pl/Przewodnik_po_cPPAs.pdf

MODEL MULTI SELLER I MULTI BUYER

Pojęcia multi seller i multi buyer związane są bezpośrednio z umowami off-site PPA. W modelu multi seller kilku producentów energii elektrycznej z OZE sprzedaje prąd jednemu odbiorcy na podstawie jednego kontraktu. Z kolei w modelu multi buyer, jeden producent energii z OZE sprzedaje ją w oparciu o jeden kontrakt zawarty z kilkoma odbiorcami.

Ustawodawca traktuje kwestie związane z umowami PPA dość liberalnie. Ani Ustawa prawo energetyczne, ani Ustawa o odnawialnych źródłach energii według stanu na dzień 23.03.2022 r., nie reguluje konstrukcji prawnej umów PPA. Z tego powodu ich kształtowanie podlega w zasadzie tylko ograniczeniom wyznaczonym przez swobodę umów (zgodnie z Kodeksem cywilnym) z uwzględnieniem art. 5.2. 1) Ustawy prawo energetyczne.

Wspomniany artykuł wskazuje, jakie elementy powinna zawierać umowa sprzedaży energii. Są to:

1. miejsce dostarczania energii;
2. ilość energii, która ma zostać dostarczona do odbiorcy, w podziale na okresy umowne;
3. moc umowną i warunki jej zmiany;
4. cenę lub obowiązującą grupę taryfową do której należy sprzedawca oraz warunki jej zmiany;
5. sposób prowadzenia rozliczeń;
6. bonifikaty przysługujące odbiorcy z tytułu niedotrzymania standardów jakościowych obsługi odbiorców;
7. odpowiedzialność za naruszenie postanowień umowy;
8. okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania;

1. pouczenie o skutkach wyboru sprzedawcy rezerwowego energii.

Warto w tym miejscu powołać się na powszechnie przyjętą zasadę, że wyżej wymienione warunki umowne poza: rodzajem towaru objętego umową, jego ilością oraz ceną (lub sposobem jej ustalenia), nie stanowią postanowień istotnych umowy sprzedaży energii elektrycznej. Oznacza to, że ich nieumieszczenie w umowie nie skutkuje nieważnością lub bezskutecznością umowy.

W polskim systemie wytwarzania energii z OZE funkcjonuje pojęcie tzw. sprzedawcy zobowiązanego. Wyznaczany przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) podmiot jest zobowiązany nabyć i rozliczyć energię pochodzącą z OZE. Mniejsi wytwórcy mogą sprzedawać sprzedawcy zobowiązanemu całą wyprodukowaną energię po cenie która odpowiada średniej cenie sprzedaży energii na rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale, a sprzedawca zobowiązany musi tę energię kupić. Więksi wytwórcy (o mocy wytwórczej przekraczającej 500 kW) nie mają takiego przywileju.

W związku z powyższym, mniejsi wytwórcy, którzy zdecydują się na skorzystanie z prawa do sprzedaży energii z OZE sprzedawcy zobowiązanego, nie mogą dowolnie zarządzać sprzedażą wyprodukowanej przez siebie energii. Zgodnie z art.  42 ust 2 Ustawy o OZE „warunkiem zakupu energii przez sprzedawcę zobowiązanego jest (…) zaoferowanie całej wyprodukowanej energii OZE i wprowadzanie jej do sieci przesyłu lub dystrybucji przez okres co najmniej 90 kolejnych dni kalendarzowych”.

Dlatego każdy wytwórca, który otrzymał wsparcie w postaci możliwości sprzedaży energii z OZE sprzedawcy zobowiązanemu, musi sprzedawać energię sprzedawcy zobowiązanemu przez 1 kwartał w roku, a przez pozostałe 3 kwartały może korzystać ze sprzedaży w ramach umowy PPA.

Nie są to jedyne ograniczenia związane z zawieraniem umów PPA. Nad wyzwaniami związanymi z umowami PPA w Polsce pochylił się Instytut Jagielloński prezentując dostępny na stronach internetowych Uniwersytetu raport “Perspektywy rozwoju Corporate PPA w Polsce. Możliwości kontraktowania dostaw zielonej energii dla przemysłu”, w którym porusza wiele problemów dotyczących umów PPA.