Jak uniknąć stawek rezerwowych? Co warto wiedzieć na ich temat?
Zawierając umowę sprzedaży lub dystrybucji (albo umowę kompleksową), odbiorca końcowy ma obowiązek wybrać sprzedawcę rezerwowego. Skąd taka konieczność i co wybór sprzedawcy rezerwowego oznacza dla firmy? W Polsce dostawa energii elektrycznej traktowana jest jako dobro podstawowe i żaden odbiorca, który wywiązuje się z umowy sprzedaży czy dystrybucji nie może zostać pozbawiony dostępu do prądu, również w przypadku zaprzestania sprzedaży przez sprzedawcę energii elektrycznej (np. z powodu upadłości).
Dlatego, jeśli sprzedawca zaprzestaje sprzedaży energii elektrycznej odbiorcy, wówczas ten ma umownie i ustawowo zagwarantowaną dostawę prądu do punktu odbioru. Założenie samo w sobie jest bardzo dobre, jednak warto wiedzieć, że stawki rezerwowe nie podlegają taryfikacji, dlatego nawet gospodarstwa domowe zmuszone są płacić za prąd więcej, a prezes Urzędu Regulacji Energii (URE) nie ingeruje w wysokość stawek rezerwowych poszczególnych sprzedawców energii.
Do czasu nowelizacji ustawy Prawo energetyczne w 2018 r. nie istniały formalne ograniczenia co do wysokości stawek rezerwowych. Nowelizacja przyniosła określenie maksymalnych wartości, które mogą stanowić co najwyżej 2,5-krotność średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. Warto podkreślić, że ograniczenie to dotyczy wyłącznie gospodarstw domowych i to tylko tych, które objęte są umową kompleksową. Przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe , które nie zawarły umowy kompleksowej, zmuszone są kupować energię po stawkach wyznaczonych przez sprzedawcę rezerwowego.
Z powodu droższej energii w przypadku realizacji jej dostaw przez sprzedawcę rezerwowego, a także braku ograniczeń ustawowych co do wysokości stawki rezerwowej, warto unikać sytuacji, w których firma zgodnie z umową zmuszona jest korzystać ze sprzedaży rezerwowej.
Podstawą prawną dla ustanowienia instytucji sprzedawcy rezerwowego oraz sprzedaży rezerwowej jest ustawa Prawo energetycznie z dnia 10 kwietnia 1997 r. z późniejszymi zmianami. Zgodnie z ustawą, sprzedawcą rezerwowym jest przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na obrót energią elektryczną, wskazane przez odbiorcę końcowego, zapewniające temu odbiorcy sprzedaż rezerwową (art. 3 pkt 29a ustawy Prawo energetyczne).
Z kolei sprzedaż rezerwowa to sprzedaż energii elektrycznej odbiorcy końcowemu przyłączonemu do sieci dystrybucyjnej, dokonywana przez sprzedawcę rezerwowego w przypadku zaprzestania sprzedaży energii elektrycznej przez dotychczasowego sprzedawcę, realizowana na podstawie umowy sprzedaży lub umowy kompleksowej (art. 3 pkt 6b ustawy Prawo energetyczne).
Zapisy ustawy sprzed nowelizacji w 2018 r. generowały dla odbiorcy końcowego wiele problemów, które obecnie są dzięki nowym zapisom zniwelowane w znacznym stopniu. Przedsiębiorca m.in.:
- może rozwiązać umowę sprzedaży rezerwowej w dowolnym momencie bez konsekwencji w postaci kar umownych – okres wypowiedzenia wynosi 14 dni;
- zanim zawrze umowę sprzedaży (dystrybucji) może zapoznać się z ofertą przedsiębiorstwa obrotu w zakresie stawek rezerwowych. Każdy sprzedawca energii ma obowiązek publikacji na swoich stronach internetowych oraz udostępniania w swojej siedzibie warunków sprzedaży rezerwowej energii elektrycznej, w tym wzoru umowy sprzedaży rezerwowej, zestawienia aktualnych cen, warunków ich stosowania i zasad rozliczeń.
Obowiązek jawności warunków sprzedaży rezerwowej w pewnym sensie zmusza sprzedawców do stosowania konkurencyjnych stawek w ofertach rezerwowej sprzedaży energii elektrycznej, a w konsekwencji obniżenie kosztu zakupu prądu w ramach sprzedaży rezerwowej.
Wysokość stawek rezerwowych w stosunku do cen taryfowych obrazuje poniższa tabela opracowana na podstawie taryf Energa Obrót:
Nietrudno zauważyć, że ceny rezerwowe są znacznie wyższe, niż stawki taryfowe. Podobnie kształtują się różnice w przypadku innych przedsiębiorstw energetycznych.
Wobec dużych i gwałtownych wzrostów cen energii na rynkach europejskich, ceny rezerwowe energii elektrycznej okazały się mniej dotkliwe dla tych odbiorców, którzy zmuszeni byli zapłacić za sprzedaż rezerwową. Jest tak jednak nie ze względu na obniżenie cen rezerwowych przez sprzedawców energii, lecz z uwagi na znaczące zwyżki cen prądu na rynkach hurtowych.
Jeśli średnie ceny w hurcie spadną – różnica pomiędzy stawkami rezerwowymi a taryfowymi stanie się znów znacząca. Jeżeli natomiast ceny utrzymają się lub będą rosły – przedsiębiorstwa obrotu prawdopodobnie w dłuższej perspektywie czasowej podniosą stawki rezerwowe.
Wybór sprzedawcy rezerwowego to ustawowy obowiązek odbiorcy energii elektrycznej. Można jednak tak kierować decyzjami związanymi z zakupem prądu, żeby ograniczyć do minimum ryzyko konieczności nabycia energii elektrycznej po cenach rezerwowych. Należy w tym celu przede wszystkim nie dopuszczać do sytuacji, w której umowa terminowa na sprzedaż energii zakończy się – trzeba ją przedłużyć lub zmienić sprzedawcę prądu z odpowiednim wyprzedzeniem.
Proces wypowiedzenia umowy i zmiany sprzedawcy
Długi okres od momentu podjęcia decyzji o wyborze sprzedawcy do czasu zakończenia dotychczasowej umowy sprzedaży nie jest przypadkowy. Warto wiedzieć, że zawarcie umowy może wymagać dostarczenia określonych dokumentów i trwać od kilku dni do kilku tygodni. Sam proces urzędowej zmiany sprzedawcy zabiera 21 dni.
Z uwagi na różnice cenowe pomiędzy taryfą na energię elektryczną a taryfą rezerwową, warto ustalić w firmie procedury, które zapobiegną zakupowi prądu po zawyżonych cenach rezerwowych. Można również skorzystać z oferty Dobry Prąd – w przypadku zawarcia umowy zakupu energii elektrycznej za naszym pośrednictwem, nasz zespół powiadomi wyznaczoną przez przedsiębiorcę osobę o zbliżającym się terminie zakończenia umowy na energię elektryczną.
