Co to jest spark spread? Dla kogo ważny jest ten wskaźnik i co pokazuje?
Na rynkach energii spready są wskaźnikami pozwalającymi oszacować przyszłe zyski wytwórców energii. Na ich wysokość wpływają różne czynniki, a analizując spready należy również wziąć pod uwagę również powiązania między nimi. Na podstawie wiedzy o kształtowaniu się spreadów wytwórcy energii mogą dostosować wielkość produkcji. Warto wiedzieć, że spready można wykorzystać w transakcjach terminowych, jednak pod warunkiem, że rynek posiada określoną specyfikę. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o spreadach, przeczytaj poniższy tekst.
Najprościej rzecz ujmując, spread stanowi różnicę między dwoma przepływami pieniężnymi odnoszącymi się do tego samego dobra (lub dóbr) w łańcuchu tworzenia wartości dodanej. Spread może więc być określony jako różnica między wartością na wejściu (np. ceną zakupu danego dobra), a wartością na wyjściu (np. ceną sprzedaży).
W przypadku specyficznego produktu, jakim jest energia elektryczna, w kontekście wytwórcy energii, spread jest różnicą między ceną energii wytworzonej, a ceną zakupu paliwa niezbędnego do jej wytworzenia.
Ceny surowców, z których wytwarzana jest energia elektryczna podlegają wahaniom oraz posiadają pewną specyfikę. Co do zasady, ceny węgla podlegają mniejszym wahaniom niż np. ceny gazu. Dlatego dynamika i kształt spreadów będzie zależny od paliwa, jakim zasilany jest blok elektrowni.
Spark spread charakteryzuje energię pochodzącą z gazu i można go wyznaczyć posługując się wzorem matematycznym:
SS = CE – CGE [zł / MWh]
gdzie:
SS – spark spread [zł / MWh]
CE- cena energii [zł / MWh]
CGE – cena gazu zużytego do wytworzenia 1 MWh energii elektrycznej [zł / MWh]
Na poziomie rynkowym do wyznaczenia wielkości spreadu niezbędne są dwie wartości: cena energii oraz cena paliwa niezbędnego do jej wytworzenia.
Dla wyznaczenia spark spreadu niezbędne są dwie zmienne: cena energii oraz cena gazu. Przyjmuje się, że cena energii jest średnią ważoną cen energii w poszczególnych godzinach doby. Wagą z kolei – wielkość sprzedaży energii elektrycznej w danej godzinie. Oczywiście spready można wyznaczać również przyjmując inne niż doba okresy czasu – np. miesiąc, kwartał czy rok. Niekiedy zasadne jest także wyznaczanie spreadów dla określonych godzin doby, np. obejmujących peak czy off-peak. Różnice w kształcie i wartości spreadu przedstawiają poniższe, mocno już historyczne rysunki.
Spread dla węgla w latach 2004-2006 w Niemczech. Na wykresach widoczne są także koszty zakupu EUA w tym okresie. Źródło:https://epj.min-pan.krakow.pl
W przypadku spark spread, drugim czynnikiem wpływającym na jego wielkość jest oczywiście cena zakupu gazu. Tę również się uśrednia, przyjmując jej poziom dla określonej lokalizacji, najczęściej ograniczonej do danego państwa, a w Europie także do rynku UE.
Z uwagi na rosnące ceny gazu oraz uprawnień do emisji CO2, obecnie bardziej wiarygodnym wskaźnikiem oceny wysokości marży niż spark spread jest clean spark spread, w którym uwzględnia się ceny zakupu EUA. Oblicza się go ze wzoru:
SS = CE – CGE/S – E*CEUA [zł / MWh]
gdzie:
SS – spark spread [zł / MWh]
CE- cena energii [zł / MWh]
CGE – cena gazu zużytego do wytworzenia 1 MWh energii elektrycznej [zł / MWh]
S – sprawność elektrowni [%]
E – emisyjność [tCO2/MWh]
CEUA – cena uprawnień [zł/tCO2]
Na podstawie powyższego wzoru można ocenić rentowność bloku wytwórczego oraz sprawdzić wzajemne stosunki pomiędzy ceną energii elektrycznej, kosztem zakupu paliwa gazowego i ceną EUA.
W analizie rentowności wytwarzania posłużono się cenami energii oraz gazu zgodnie z kursami rozliczeniowymi opublikowanymi przez TGE. Ceny uprawnień przyjęto zgodnie z kursami zamknięcia giełdy ICE (Intercontinental Exchange), po przeliczeniu na złotówki po kursie dnia. Stricte modelowe założenia co do sprawności oraz emisyjności jednostek gazowych bazują na parametrach odpowiednio: 49,13% oraz 0,411 tCO2/MWh. Na potrzeby niniejszej analizy, o ile nie zaznaczono inaczej, sprawność jednostki wytwórczej została przyjęta na poziomie 62% , a emisyjność – 0,4 tony dwutlenku węgla na megawatogodzinę energii. Przyjęte wartości odpowiadają szacunkowej sprawności i emisyjności nowo budowanych bloków gazowych.
